Klawesyn – klawikord – fortepian. Z problematyki repertuaru instrumentów klawiszowych w II połowie XVIII wieku
Prof. dr hab. Urszula Bartkiewicz, Kierownik Katedry Klawesynu, Organów i Muzyki Dawnej Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy
Referat sygnalizuje kwestie związane ze współistnieniem 3 instrumentów klawiszowo-strunowych w II połowie XVIII wieku – klawikordu, klawesynu oraz fortepianu, we wspólnym repertuarze. Przedstawia dane na temat pozycji klawesynu w muzycznej kulturze II połowy XVIII wieku, praktyki określania obsady utworów na instrumenty klawiszowe, kompozytorów tworzących klawiszowy repertuar oraz sytuacji w polskiej kulturze tego okresu. Referat bazuje na rezultatach wieloletnich badań Urszuli Bartkiewicz, która przeprowadziła wiele kwerend w poszukiwaniu oryginalnych źródeł: materiałów nutowych, traktatów, dokumentów archiwalnych. Poczyniła dzięki temu ciekawe obserwacje artystyczne, odkryła także nieznane pozycje repertuaru polskiego. Praktycznym rezultatem badań wątków polskich są krytyczne publikacje materiałów nutowych przetranskrybowanych z rękopisów i starodruków: „Polska muzyka klawiszowa. Z Wydawnictwa Józefa Elsnera”, AM Bydgoszcz 2008, „Carl Joseph Birnbach – Concert pour le clavecin avec l’accompagnement deux violons, deux hautbois, deux cors de chasse, viola et basse (ca 1790)” oraz „Carl Joseph Birnbach – Concerto a due cembali (ca 1790)”, AM Bydgoszcz 2017. Utwory te są wprowadzane do obiegu koncertowego oraz edukacyjnego. Kompozycje „Z Wydawnictwa Józefa Elsnera” są upowszechniane także w postaci CD (Polska muzyka klawesynowa, Urszula Bartkiewicz, vol. I, vol. II, DUX 2009).
Urszula Bartkiewicz jest klawesynistką, profesorem zwyczajnym w Akademii Muzycznej w Bydgoszczy, gdzie kieruje Katedrą Klawesynu, Organów i Muzyki Dawnej. Dyplom magistra sztuki oraz stopnie doktora i doktora habilitowanego uzyskała w Akademii Muzycznej w Krakowie. Studia podyplomowe odbyła w Paryżu, a postępowanie zakończone uzyskaniem tytułu profesora sztuk muzycznych przeprowadzono w AMFN w Bydgoszczy. Prowadzi intensywną działalność artystyczną, naukową i edukacyjną. Wśród artystycznych prezentacji w formie koncertów, nagrań radiowych, płytowych i rejestracji „na żywo” znajduje się wiele prawykonań i premier, zarówno dzieł kompozytorów dawnych, jak i współczesnych. Jako solistka (także z orkiestrą) oraz kameralistka brała udział w koncertach w kraju, m.in. w festiwalach i cyklach takich jak Festiwal Pianistyki Polskiej w Słupsku, Festiwal w Łańcucie, Wratislavia Cantans, Warszawska Jesień, Festiwal Polskiej Muzyki Współczesnej we Wrocławiu, Warszawskie Spotkania Muzyczne, Conversatorium Organowe w Legnicy, Festiwal Radiowy Szymanowski i jego Europa, Festiwal Beethovenowski na Opolszczyźnie, Mazowiecki Festiwal Muzyczny, Festiwale Tempus Paschale w Lublinie, Bydgoskie Wtorki Muzyczne, Dni Bachowskie w Krakowie, Festiwale Muzyki Dawnej w Lublinie, Warszawie, Gdańsku, Białymstoku, Międzynarodowe Forum Pianistyczne w Sanoku oraz w koncertach za granicą w Austrii, Belgii, Czechach, Francji, Hiszpanii, Holandii, Litwie, Łotwie, Niemczech, Rosji, Słowacji, USA, Wielkiej Brytanii, Włoszech. W roku 2000 uzyskała nagrodę FRYDERYKA za czteropłytowy album Johann Sebastian Bach Das Wohltemperierte Klavier, a w roku 2010 nominację do tej nagrody za CD Polska Muzyka Klawesynowa, vol. 1 Józef Elsner. Badania naukowe i artystyczne Urszuli Bartkiewicz dotyczą obszaru muzyki wieku XVII i XVIII, ze szczególnym naciskiem na dziedzictwo polskiej kultury muzycznej. Ich rezultatem są referaty, wykłady i publikacje (artykuły, komentarze redakcyjne, płyty). Wśród opublikowanych prac znajdują się krytycznie opracowane edycje nutowe: Polska muzyka klawiszowa z Wydawnictwa Józefa Elsnera, AMFN Bydgoszcz 2008 (edycji towarzyszyło wydanie dwóch CD Polska Muzyka Klawesynowa, vol. 1 Józef Elsner, vol. 2. Andrychowicz, Grem, Kamieński, Karboski, Morawski, Potocka, Tyszkiewicz, Unicki, Wejnert, Urszula Bartkiewicz – klawesyn, DUX, 2009) oraz Carl Joseph Birnbach (1751-1805) – Concert pour le clavecin avec l’accompagnement deuxviolons, deux hautbois, deux cors de chasse, viola et basse (ca 1790), AMFN Bydgoszcz 2017 i Carl Joseph Birnbach (1751-1805) – Concerto a due cembali (ca 1790), AMFN Bydgoszcz 2017. Zainicjowała i od kilkunastu lat prowadzi coroczne międzynarodowe projekty artystyczno-badawczo-edukacyjne: Dni Muzyki Dawnej (od 2000 roku) w AMFN w Bydgoszczy i Letnie Kursy Metodyczne Muzyki Dawnej (od 2007 roku) w ZPSM im. F. Chopina w Warszawie.
