Kolekcja instrumentów muzycznych w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie
Emilia Jakubiec-Lis, Muzeum Etnograficzne im. Franciszka Kotuli, Oddział Muzeum Okręgowego w Rzeszowie
Kolekcja zbiorów Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie swoje istnienie zawdzięcza Franciszkowi Kotuli (1900-83), który dzięki swojej pasji dokumentatorskiej i kolekcjonerskiej stworzył podwaliny jego działalności. Wśród zgromadzonych przez niego eksponatów znalazła się także nieliczna grupa instrumentów muzycznych, która na przestrzeni lat osiemdziesiątych została znacznie wzbogacona. Cały zbiór można podzielić na 5 kategorii. W grupie aerofonów najstarszym eksponatem jest okaryna z końca XIX w. zdobiona reliefową podobizną cesarza Franciszka Józefa I. Grupę idiofonów tworzą klekotki oraz zbiór dzwonków ceramicznych. Idiofony dęte reprezentują dwie harmonie z początku XX w., w tym jedna należąca do Jana Robaka, słynnego muzyka ludowego ze Staromieścia k. Rzeszowa. W latach osiemdziesiątych kolekcja uzupełniona została bogatym zbiorem chordofonów i membranofonów. W grupie chordofonów najokazalej prezentuje się starannie dobrany pod kątem wytwórców jak i tradycji wykonawczych zbiór 28 cymbałów, w tym jedyne w kraju cymbały z przystawką klawiszową, wykonane przez cymbalistę z okolic Gwoźnicy k. Rzeszowa. Obok cymbałów, w tej grupie znajduje się 14 sztuk basów oraz kolekcja 12 skrzypiec, z których najstarsze datowane są na połowę XIX wieku. Grupę membranofonów tworzy kolekcja 12 instrumentów, z czego 11 sztuk pochodzi z I połowy XX wieku. Aerofony stroikowe, to kolekcja klarnetów, wśród nich klarnet C z końca XIX wieku. Opisany w zarysie główny trzon kolekcji instrumentów stanowią zbiory pozyskane w wyniku prowadzonych w tym okresie obozów badawczych. Ostatni obóz badawczy odbył się u schyłku lat osiemdziesiątych. Wznowienie badań terenowych Muzeum zapoczątkowało dopiero w 2011 roku i do chwili obecnej trwają prace w zakresie dokumentacji tradycji muzycznych na Podkarpaciu oraz stopniowo uzupełniana jest kolekcja instrumentów.
Emilia Jakubiec-Lis, adiunkt w Muzeum Etnograficznym, Oddziale Muzeum Okręgowego w Rzeszowie. Ukończyła studia magisterskie z zakresu socjologii (WSP Rzeszów) i kulturoznawstwa (Uniwersytet Rzeszowski) oraz Podyplomowe Studia Muzeologiczne (UJ Kraków), absolwentka szkoły Wokalno-Aktorskiej w Krakowie oraz Studium dla Kapelmistrzów i Tamburmajorów Orkiestr Dętych w Nowym Sączu (uprawnienia instruktora orkiestr). Od wielu lat związana z amatorskim ruchem muzycznym, członek Studium Operowego „Halka” w Rzeszowie. W latach 2009-11 zatrudniona w Muzeum – Zamku w Łańcucie w charakterze przewodnika. Od 2011 r. związana z Muzeum Etnograficznym w Rzeszowie – Oddziałem Muzeum Okręgowego, gdzie prowadzi prace badawcze w zakresie dokumentacji działalności muzycznej w regionie. Autorka badań terenowych i opracowań zgromadzonego przez siebie materiału dla potrzeb wystawy „Muzyka i śpiew ludowy Podkarpacia” (2011), autorka i koordynator projektu badawczego „Muzyczny folklor Podkarpacia. Badania terenowe” zrealizowanego w ramach programu Kolberg 2014 – Promesa. W 2015 r. prowadziła badania terenowe dla Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej dotyczące przemian w obrębie kultury ludowej. W 2016 r. uzyskała dofinansowanie MKiDN na realizację projektu badawczego „Międzypokoleniowa sztafeta folkowa. Badania terenowe” poświęconego ludowej twórczości muzycznej. Obecnie realizuje projekt „Muzyczne Podkarpacie. Badania terenowe”, w ramach którego prowadzi dokumentację działalności orkiestr dętych w przestrzeni wiejskiej i miejskiej na terenie Podkarpacia.
