Kolekcja Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu – bogactwo i osobliwość muzycznych artefaktów
Dr Aneta Oborny, Dyrektor Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu
Powołane do życia w 1968 r. i otwarte dla zwiedzających w 1975 r. Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu dziś posiada w swych zbiorach ok. 2000 polskich tradycyjnych instrumentów i narzędzi muzycznych, w tym skromniej reprezentowane instrumentarium pochodzące z innych krajów. Pod względem liczebności i oryginalności kolekcja szydłowiecka nie ma odpowiednika w kraju. Tworzą ją m.in. pozyskiwane drogą penetracji terenowych XVII-XX-wieczne instrumentologiczne zabytki, a także instrumenty powstałe w obecnym stuleciu. Są wśród nich także instrumenty, które wyszły już z użycia, rekonstrukcje instrumentów, w tym znanych tylko z przekazów źródłowych, oryginalne destrukty i bardzo prymitywne, wręcz dziwaczne instrumenty ludowe, które w swej „nieudolności” są materialnym świadectwem tkwiącej w człowieku ogromnej potrzeby kontaktu z muzyką. Kolekcja szydłowiecka jeszcze do niedawna była mało obecna w świadomości nie tylko szerokiego odbiorcy. Od kilku lat muzeum prowadzi intensywne działania w zakresie wykorzystywania i upowszechniania jego potencjału naukowego i edukacyjnego, docenianego przez jury ogólnopolskich i regionalnych, nie tylko muzealnych konkursów. W perspektywie szerszych działań zainicjowanych decyzją budowy nowej siedziby instytucji, dotychczasowe dokonania stanowią „pracę u podstaw” – pierwszy etap „poznawania” i propagowania obiektów z szydłowieckich zasobów. Kolejne działania, ukierunkowane na badania szczegółowe, także w kontekście innych kolekcji, wymagać będą zakończenia rozbudowy muzealnej infrastruktury i zwiększenia kadry merytorycznej, co pozwoli na normalizację, a następnie intensyfikację prac badawczo-edukacyjnych we współpracy ze specjalistami i instytucjami.
Aneta Oborny – kustosz dyplomowany, doktor nauk humanistycznych z zakresu historii, muzealnik, autor i kurator wystaw, publicysta, krytyk muzyczny. Absolwentka Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach (obecnie Uniwersytet Jana Kochanowskiego) oraz Szkół Muzycznych I i II stopnia im. Ludomira Różyckiego w Kielcach. W latach 1991-1993 asystent w Muzeum Narodowym w Kielcach, następnie w Filharmonii Świętokrzyskiej organizator ds. reklamy i redaktor. Od 1997 r. wykładowca i adiunkt kieleckich uczelni: Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Wszechnicy Świętokrzyskiej oraz kieleckiej filii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (historia kultury muzycznej, historia architektury i sztuki, estetyka muzyki, wiedza o kulturze muzycznej, historia kultury regionu, socjologia kultury, krytyka muzyczna). Współpracownik Radia Kielce i Radia Jedność (autorka ponad 700. audycji muzycznych, felietonów i recenzji muzycznych). Autorka ponad 130. publikacji z zakresu krytyki muzycznej w periodykach kulturalnych i pismach codziennych („Ikar”, „Teraz”, „Dedal”, „Gazeta Kielecka”, „Słowo Ludu”, „Gazeta Wyborcza”). Autor kilkudziesięciu artykułów naukowych, popularnonaukowych oraz książek: Życie muzyczne Kielc 1815-1914, Kielce 2006; Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu (1975-2010). Historia. Zbiory, Kielce 2010; Zobaczyć muzykę źródeł. Muzyka i ludowe instrumenty muzyczne w malarstwie polskim, Szydłowiec 2015; Polskie instrumenty ludowe, MUZA S.A., seria Ocalić od zapomnienia, Warszawa 2015. Autor, współautor i kurator wstaw: Harmonie – gra cały świat; Instrumenty… – zobaczyć i usłyszeć tradycję; Zobaczyć muzykę źródeł. Muzyka i ludowe instrumenty muzyczne w malarstwie polskim; Motywy muzyczne w malarstwie europejskim w obrazach z kolekcji Muzeum Narodowego w Kielcach (trzy z nich nagrodzone w ogólnopolskich i regionalnych konkursach na muzealne wydarzenie roku). Od 2011 r. dyrektor Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu.
