Zabytki muzyczne w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kilka uwag z perspektywy muzykologa
Dr hab. Renata Suchowiejko, prof. UJ, Kierownik Zakładu Metodologii i Historii Muzyki XIX-XXI wieku w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego
W referacie zostaną omówione najważniejsze kwestie związane z projektem badawczym, zrealizowanym w latach 2012-2016 w Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień dotyczących zachowanych tam instrumentów. Wyniki tych badań zostały zebrane i opublikowane w formie książki zawierającej „katalog rozumowany” oraz artykuły monograficzne poświęcone wybranym zagadnieniom badawczym. Wersja cyfrowa książki dostępna jest na stronie www.zabytkimuzyczne.uj.edu.pl. Przeprowadzone badania przyniosły istotne ustalenia dotyczące obiektów o szczególnym znaczeniu, takich jak dwa fortepiany Pleyela z 1847 roku (ekspertyza Beniamina Vogla) czy skrzypce z pracowni Jana Dankwarta (ekspertyza Alicji Knast). Jednocześnie pozwoliły ukazać całokształt kolekcji muzycznej (w tym również innych obiektów – zabytków dźwiękowych i pamiątek po kompozytorach) jako cennego źródła wiedzy o historii kultury muzycznej. Publikacja wyników badań jest jak na razie jedynym narzędziem upowszechnienia wiedzy o zabytkach muzycznych ze zbiorów Muzeum UJ. Tylko niewielka ich cząstka, ok. 10% kolekcji, jest udostępniona na ekspozycji stałej, pozostałe znajdują się w magazynie. Przy okazji prezentacji w/w projektu warto poruszyć kilka kwestii o bardziej ogólnym charakterze, które powinny być ważne dla całego środowiska muzykologicznego: 1) organizacja i finansowanie badań instrumentologicznych – tworzenie zespołów interdyscyplinarnych, przełamywanie barier w kontaktach muzykologów i muzealników (ci drudzy niekiedy twardo bronią swojego terytorium), pozyskiwanie środków na nowe projekty; 2) stan zachowania instrumentów w muzeach o ogólniejszym profilu, ich inwentaryzacja, badanie i upowszechnienie wiedzy; 3) system kształcenia przyszłych instrumentologów – kursy, warsztaty, wykłady i zajęcia obowiązkowe na studiach muzykologicznych i artystycznych.
Renata Suchowiejko jest profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, kieruje Zakładem Metodologii i Historii Muzyki XIX-XXI wieku w Instytucie Muzykologii UJ. Tamże uzyskała doktorat (1997) i habilitację (2006). W latach 2008-2012 była dyrektorem tego instytutu. Jej praca doktorska Cechy stylistyczne sonat na skrzypce i fortepian uczniów Césara Franckazostała uhonorowana Nagrodą Prezesa Rady Ministrów (1998). Studia doktoranckie odbyła na Université de Tours, uzyskując Diplôme d’Études Approfondies (1995). Była stypendystką: The Kościuszko Foundation, The Sasakawa Foundation, The Andrew W. Mellon Foundation, DAAD, Fondation Nadia et Lili Boulanger, a także Rządu Francuskiego i Belgijskiego. Brała udział w międzynarodowym projekcie badawczym Musical Life in Europe 1600-1900 pod auspicjami European Science Foundation. Uczestniczyła w wielu konferencjach naukowych w kraju i za granicą. Wykładała gościnnie w Paryżu, Brukseli, Bloomington, Weimarze, Lipsku, Ołomuńcu, Kownie, Petersburgu i Moskwie. W centrum jej zainteresowań badawczych znajduje się historia muzyki XIX wieku, ze szczególnym uwzględnieniem historii wiolinistyki i zjawiska wirtuozostwa instrumentalnego. Opublikowała szereg artykułów na ten temat, a także dwie monografie dotyczące twórczości i sztuki wykonawczej Henryka Wieniawskiego (wyd. Poznań 2005 i 2011) oraz edycje krytyczne jego dzieł. Prowadzi też badania nad obecnością polskiej muzyki i muzyków w Europie w XIX i XX wieku, skupiając się przede wszystkim na kontaktach polsko-francuskich, polsko-belgijskich i polsko-rosyjskich. W 2016 r. zainicjowała projekt badawczy Muzyczne polonika w bibliotekach i archiwach Moskwy. Jest ekspertem Komisji Europejskiej w Programie „Horyzont 2020”. W latach 2012-2016 kierowała zespołowym projektem badawczym Zabytki muzyczne w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego sfinansowanym ze środków Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. Praca zbiorowa ukazała się drukiem w 2016 r. Wyniki badań dostępne są na stronie zabytkimuzyczne.uj.edu.pl
